Karmienie mieszane – czyli karmienie piersią i butelką. Jak, kolki, dopajanie, reguły, opinie.

Najlepszym modelem żywienia niemowląt, zarówno dla młodej mamy, jak i dziecka, jest karmienie piersią. Nie każda kobieta jednak będzie mogła karmić. Wówczas pozostaje podawanie mleka modyfikowanego. Karmienie mieszane jest rozwiązaniem pośrednim. Pozwala karmić dziecko mlekiem z butelki oraz piersią. Czy takie rozwiązanie sprawdza się w praktyce? Jak karmić dziecko, by nie odrzuciło piersi? Jaką wybrać butelkę?Jak często karmić i jakie ilości mleka podawać dziecku? Czy karmienie mieszane może powodować wzdęcia, kolki i zaparcia? 

Kiedy wprowadzić karmienie mieszane ?

Najlepiej byłoby, gdyby mama zaczęła wprowadzać karmienie butelką dopiero po ukończeniu przez maleństwo 6 miesięcy. Czasem dziecko nie przybiera odpowiednio na wadze i pediatra zaleci wcześniej wprowadzenie mleka modyfikowanego. Warto jednak podjąć próbę karmienia od początku tylko piersią, tak by możliwe było prawidłowe uruchomienie laktacji, a dziecko nauczyło się skutecznie ssać. 

Ssanie piersi jest dużo trudniejsze, niż ssanie butelki. Wiele mam dzieli się w internecie opiniami, że ich maluszek za szybko otrzymał butelkę, a potem odrzucił pierś. Łatwiejsze dla dziecka jest jedzenie z butelki niż „ciężka praca” przy piersi mamy. Nie ma jednak reguły. Część dzieci dobrze toleruje karmienie mieszane, inne szybko przyzwyczają się do butelki i rezygnują z piersi.

Przyjmuje się, że nawyk związany z ssaniem utrwala się w pierwszych 6 tygodniach życia. Najlepiej w tym okresie nie podawać dziecku butelki, czy to z mlekiem, czy wodą. W przypadku karmienia tylko piersią, dopajanie w ogóle nie jest potrzebne. Pokarm mamy zastępuje zarówno jedzenie, jak i picie. 

Mama może mieć wrażenie, że jej piersi produkują za mało pokarmu, bo dziecko ciągle domaga się mleka. Tymczasem częste „wołanie o pierś” może być oznaką nagłego skoku wzrostowego u maleństwa (zazwyczaj co 5-6 tygodni). Dziecko jest więcej przy piersi, tak by zmobilizować organizm mamy do większej produkcji. Czasem potrzeba bycia przy piersi nie wynika z głodu, a jedynie z potrzeby bliskości.

Potrzeba podawania dziecku mleka modyfikowanego lub z banku mleka, może pojawić się zaraz po porodzie, gdy mama nie może karmić (np. na skutek choroby) albo ma jeszcze za mało pokarmu (w przypadku cesarskiego cięcia laktacja może uruchamiać się z pewnym opóźnieniem). Oczywiście najlepszym sposobem na pobudzenie laktacji jest przystawianie dziecka do piersi. 

Gdy pokarmu jest za mało, naprzemienne karmienie może być rozwiązaniem tymczasowym. Niemniej jednak, wprowadzone u noworodka, wiąże się z ryzykiem odrzucenia piersi. W takiej sytuacji, najlepiej podawać maleństwu mleko pipetką albo strzykawką (bez igły), ewentualnie łyżeczką. Pozwoli to uniknąć przywyknięcia przez dziecko do smoczka. Jednocześnie należy przystawiać dziecko jak najczęściej do piersi.

Karmienie mieszane, a powrót do pracy

Kobiety najczęściej decydują się na wprowadzenie naprzemiennego karmienia piersią i butelką, gdy wracają do pracy. Mimo, że pracodawca ma obowiązek zapewnić kobiecie dwie, 30 minutowe przerwy, rzadko zdarza się, by kobieta faktycznie mogła wyjść z pracy, wrócić do domu i nakarmić w tym czasie dziecko. Dlatego pozostaje podawanie dziecku butelki przez opiekuna, pod nieobecność mamy. Mama może nadal karmić piersią poza godzinami pracy. 

Z czasem, zwłaszcza u maluszków, które mają już rozszerzaną dietę, karmień piersią będzie coraz mniej. Model mieszany w naturalny sposób prowadzi do ograniczenia i zakończenia laktacji. Mama, która decyduje się na karmienie naprzemienne piersią i butelką, musi się też liczyć z zachwianiem gospodarki hormonalnej w organizmie. Rzadsze przystawianie do piersi to także szybszy powrót do normalnego funkcjonowania jajników (może pojawić się okres).

Jak często karmić niemowlę i jakie mleko wybrać?

Noworodki karmione są co 2-3 godziny, na żądanie. Z czasem przerwy między posiłkami się wydłużają. Najlepiej, jeśli każde karmienie będzie rozpoczynało się od podania piersi. Nawet jeśli maluszek zje tylko troszkę mleka mamy (10-15 ml), zawsze jest to bardzo wartościowy pokarm, pozwalający prawidłowo stymulować układ odpornościowy. W szczególności u noworodków jest to istotne, ponadto pozwala pobudzać laktację. 

Jeśli karmienie mieszane wprowadzane jest u starszego dziecka (półrocznego) wówczas jedno karmienie piersią zastępuje się posiłkiem z butelki. Pozwala to także na sprawny podział obowiązków przy dziecku, kiedy tata zostaje zaangażowany np. w podawanie butelki dziecku na noc. IIość pokarmu podawanego w butelce zależna jest od wieku dziecka oraz od rodzaju mieszanki jaką wybierzemy. 

Różne mleka modyfikowane są dedykowane dzieciom w różnym wieku. Oznaczane są zazwyczaj cyfrą np. 1 dla dzieci w przedziale wiekowym 0-6 miesięcy. Na opakowaniu jest zawsze dokładna instrukcja dotycząca ile mleka należy przygotować w zależności od wieku. Młoda mama decydując się na karmienie mieszane nie powinna mieć zatem problemów z ustaleniem, jaką ilość mleka w ml podawać dziecku i jak często.

Powszechnie dostępne mleka modyfikowane mogą być stosowane w karmieniu w pełni zdrowych niemowląt. Po mleko szczególnego przeznaczenia trzeba będzie sięgnąć, gdy dziecko ma problemy zdrowotne np. alergia na białka mleka krowiego. Lekarz może wówczas przepisać szczególny rodzaj mleka modyfikowanego np. Nutramigen. 

Rozmowa z pediatrą przed rozpoczęciem mieszanego karmienia jest bardzo ważna. Mleko modyfikowane zazwyczaj wzbogacone jest dodatkowo w witaminę D. Przy karmieniu wyłącznie piersią, w szczególności w okresie jesienno-zimowy, suplementacja tej witaminy u dzieci jest niezbędna. Warto ustalić z lekarzem, jakie dawki sztucznego mleka będziemy podawać i czy uzupełnią one w całości zapotrzebowanie maluszka na niezbędne witaminy.

Jaka butelka przy karmieniu mieszanym?

Wybierając butelkę należy zwrócić uwagę na kształt smoczka oraz materiał, z którego jest wykonany. Kształtem smoczek powinien być jak najbardziej zbliżony do sutka. Szerszy u nasady i zwężony na czubku. Smoczek powinien mieć niewielki otwór, tak by maluch nieco się napracował przy pobieraniu mleka. 

Na rynku dostępne są także butelki ze smoczkami, które podobnie jak pierś mamy nieco się rozciągają w trakcie ssania. Smoczek powinien być wykonany z kilku warstw. Lepiej zdecydować się smoczek silikonowy, jest bezzapachowy, w przeciwieństwie do kauczukowego. Butelka może być szklana lub plastikowa. Szklane butelki są dużo cięższe, ale łatwiej jest je utrzymać w czystości. Plastikowe szybciej się zużywają, ale są zdecydowanie lżejsze.

Czy karmienie mieszane może powodować problemy z brzuszkiem maleństwa ?

Maluszek po urodzeniu ma niedoskonały, zupełnie jałowy układ pokarmowy. Potrzeba czasu, by dziecko dostosowało się do otaczającego go świata, także pod względem odżywiania. Na pewno warto dziecko regularnie karmić. Nawet w przypadku karmienia noworodka na żądanie, powinno się zachować 2-3 godzinną przerwę. Z czasem odstępy między posiłkami wydłużają się do 3-4 godzin. Przerwa między posiłkiem pozwala maluszkowi uporać się z pokarmem. 

Układ pokarmowy dopiero dojrzewa. Jeżeli posiłki będą podawane za często, brzuszek będzie nieustannie obciążony i zmuszony do ciągłego trawienia. Ponadto jedząc co chwila, po trochu, maluszek nie będzie się najadał, a to może być źródłem ciągłego niepokoju.

Zielona kupka może pojawić się w przypadku choroby, po szczepieniu, czy w wyniku stresu. Ale nie musi od razu oznaczać infekcji, czy nietolerancji pokarmowej. Jeżeli dziecko jest spokojne, przybiera na wadze i wypróżnia się regularnie, zielona kupka może być czymś zupełnie naturalnym. Warto obserwować dziecko. Jeśli zielone kupki pojawiają się przez dłuższy czas, w karmieniu mieszanym można zastąpić zwykłe mleko modyfikowane, takim, które będzie wzbogacone o probiotyki, albo wprowadzić sam probiotyk przed każdym karmieniem (także tym piersią) np. kropelki Bio Gaia

Ilość kupek jest kwestią indywidualną. W przypadku wyłącznego karmienia piersią normą będzie zarówno 10 kupek dziennie, jak i 1 kupka na tydzień. Niektóre dzieci robią kupkę po każdym posiłku, inne przyswajają cały pokarm. Przy podawaniu mieszanki dziecko zazwyczaj robi 2-3 kupki dziennie. Karmienie naprzemienne będzie wypadkową powyższych sytuacji. Mama nie powinna się niepokoić częstotliwością kupek, o ile stolce są miękkie, nie występuje w nich krew, czy dużo śluzu, a dziecko nie ma problemów z zaparciami.

Zaparcia mogą być efektem nieprawidłowo przygotowanego mleka modyfikowanego. Nigdy nie należy wsypywać większej dawki mleka w proszku niż jest to zalecane w instrukcji, bo nadmiernie obciąża to układ pokarmowy dziecka. Nie należy także podawać mleka przygotowanego kilka godzin wcześniej np. którego maluszek nie wypije za jednym razem. Jeżeli po mleku modyfikowanym dziecko ma problemy z wypróżnieniem, a stolec jest twardy, zbity, wtedy pomoże uzupełnienie płynów. Dopajanie dziecka między posiłkami jest wówczas wskazane. Przy karmieniu mieszanym, o ile to możliwe, można częściej podawać maluszkowi pierś. Czasem malec może też reagować zaparciem na wyjątkowo ciężkostrawną potrawę, na którą pozwoliła sobie mama przed karmieniem piersią.

Kolka to ataki płaczu trudne do opanowania, na które nie ma złotego środka. Przyczyna leży w niedoskonałym układzie pokarmowym, ale tak naprawdę do końca nie zdiagnozowano powodów występowania kolki u niemowląt. Jednym dzieciom pomaga szum odkurzacza albo suszarki, innym masaż lub leżenie na brzuszku. Większość dostępnych na rynku butelek, ma smoczki z odpowietrzaczem, który ma zapobiegać łykaniu powietrza, a co za tym idzie występowaniu kolki. 

Nie ma jednak reguły, dzieci karmione butelką także miewają kolki, tak samo jak karmione wyłącznie piersią. Przy karmieniu mieszanym kolki także mogą występować. Chociaż jej przebieg jest ciężkim przeżyciem dla rodziców i dziecka, z kolki się wyrasta. Trwa maksymalnie do 5 miesiąca.

Nietolerancja laktozy jest częstą przypadłością niemowlaków. Laktoza występuje w mleku mamy, niezależnie od tego co mama je, ale także w mleku modyfikowanym. Zanim układ pokarmowy zacznie sobie samodzielnie radzić z trawieniem laktozy można wprowadzić do diety dziecka probiotyki uszczelniające układ pokarmowy lub leki pozwalające trawić sprawniej laktozę. Lekarz może zalecić stosowanie mleka modyfikowanego wzbogaconego w probiotyk, lub mleka dla alergików. Z nietolerancją laktozy maluszek zazwyczaj radzi sobie sam i z niej wyrasta.

Ulewanie także jest charakterystyczne dla niemowląt, bez względu na sposób karmienia. By mu zapobiegać należy unikać przekarmiania dziecka. Po posiłku najlepiej przytrzymać maluszka w pozycji pionowej, tak by dziecku się odbiło. To pomaga, ale nie zawsze całkowicie eliminuje problem. Jeżeli dziecko prawidłowo przybiera na wadze, ulewanie nie powinno niepokoić. Nie powoduje bólu brzuszka i nie jest groźne. Maluszek zazwyczaj wyrasta z tej przypadłości jeszcze przed ukończeniem 6 miesiąca.

Łączenie karmienia piersią i butelką ma zarówno dobre jak i złe strony. Pozwala odpocząć mamie, wrócić jej do aktywności zawodowej, ale także jest czasem po prostu niezbędne, gdy dziecko słabo przybiera na wadze. Z drugiej strony może z łatwością przyczynić się do szybkiego zakończenia karmienia piersią. Niezależnie od powodów wprowadzenia karmienia mieszanego zawsze jest to dobre rozwiązanie. Pozwala, przynajmniej przez jakiś czas, podtrzymać tak dobroczynne dla dziecka karmienie piersią.

Bibliografia

1. Żywienie dziecka do pierwszego roku życia, A.Lewandowska, wyd.READ ME RM 2018
2. Warto karmić piersią. Poradnik dla matek oraz wszystkich którzy pragną im pomóc M.Nehering-Gugulska, wyd.Intertom, Warszawa 2004

No tags for this post.